 |
Βίκυ Λέκκα φωτό: Αλέξανδρος Μανικάκης© |
Θα σε πάρω μακριά σε νησί κανιβάλων.
Θα σε καταβροχθίσω. Θα είμαι ο κανίβαλος.
Θα σε προσηλυτίσω σ’ ένα στιφάδο.
Σ’ ένα νόστιμο μικρό, άσπρο μικρό, μαλακό μικρό, τρυφερό μικρό,Χυμώδες μικρό, σωστό μικρό, ιεραποστολικό στιφάδο.
Βλέπεις αυτό το αυγό
Βλέπεις αυτό το αυγό
Αυτό είναι ζωή στο νησί των κροκοδείλων.
Δεν έχει τηλέφωνα
Δεν έχει γραμμόφωνα
Δεν έχει αυτοκίνητα
Ούτε διθέσια, ούτε εξαθέσια
Ούτε Σιτροέν, ούτε Ρολλς Ρόυς.
Τίποτε να φας παρά το φρούτο που φυτρώνει.
Τίποτε να δεις παρά φοινικιές απ’ το ένα μέρος
Τη θάλασσα απ’ τ’ άλλο μέρος,
Τίποτε ν’ ακούσεις παρά τον ήχο των κυμάτων.
Τίποτε εντελώς. T. S. Eliot: Σουήνη Αγωνιστής, Μετάφραση: Αριστοτέλης Νικολαΐδης
Η ανθρωποφαγία ή αλλιώς κανιβαλισμός (από τους «Καννιβάλους», όπως αρχικά ονομάστηκαν από τους πρώτους Ισπανούς θαλασσοπόρους οι Κάριβαλς ή Καρίβες ή Καραΐβες, κάτοικοι του συμπλέγματος των νήσων Αντιλλών του Νέου Κόσμου, διάσημοι για την ανθρωποφαγική τους κλίση) ασκήθηκε από μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας, ανεξαρτήτως φυλετικής διάκρισης και σε διάφορες εποχές, από τους αρχαίους χρόνους, πιθανόν από τους προϊστορικούς, μέχρι και σήμερα.
Ο κανιβαλισμός διακρίνεται σε 3 κατηγορίες: α) στην ανθρωποφαγία που οφείλεται σε πείνα β) στον κανιβαλισμό που έχει θρησκευτικό χαρακτήρα και γ) στον μυστηριακό, οργιαστικό κανιβαλισμό που πολλές φορές καταλήγει στον ακρωτηριασμό των μυημένων λατρών. Με βάση αυτή την κατάταξη, η ανθρωποφαγία θα μπορούσε να διαιρεθεί στις ακόλουθες κατηγορίες: την μαγική, που είχε σκοπό να αποκτήσει ο δράστης τις ιδιότητες του νεκρού τρώγοντας τις σάρκες του, την τελετουργική, που συνίστατο σε μια θυσιαστική προσφορά, την ωφελιμιστική, με καθαρά επισιστικό χαρακτήρα, και την εξιλαστική που επιβαλλόταν ως εξαγνισμός.
Συναντάμε την ανθρωποφαγία επίσης ως έθιμο πολεμικό, έκφραση της εκδίκησης και του μίσους εναντίον του ηττημένου εχθρού, που έχει σκοτωθεί ή αιχμαλωτισθεί. Αντανακλά τον εξευτελισμό του αντιπάλου και τον υποβιβασμό του στο επίπεδο του ζώου. Σε άλλους λαούς, η ανθρωποφαγία αποτελεί την πλέον τιμητική και πλήρη σεβασμού μέθοδο καταστροφής του πτώματος οικείων από την οικογένειά τους, που μάλιστα συχνά συνδέεται και με την ίδια την θανάτωση των γερόντων ή των ασθενών. Σε μερικές φυλές περιορίζεται στην πόση της τέφρας μόνον του θανόντος, ή αλλού των προϊόντων της σήψεως του πτώματος. Τέλος, παρατηρείται και η λεγόμενη ποινική ανθρωποφαγία για τιμωρία ή εκδίκηση των κλεφτών σε ειδικές περιστάσεις, των μοιχών, των ενδογάμων κλπ, η οποία αποφασίζεται επίσημα από δικαστήριο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ανθρωποφάγοι δείχνουν μεγαλύτερη προτίμηση γενικώς για τη σάρκα των γυναικών και των παιδιών, επίσης για τον μυελό των μακρών οστών, τα οποία σχίζουν κατά μήκος, και για την εγκεφαλική ουσία, την οποία συνήθως πολτοποιούν, αλλά και προς άλλα μέρη του σώματος, όπως παλάμες, πέλματα, γλουτούς κλπ. Η σάρκα των λευκών θεωρείται από πολλούς κανίβαλους υποδεέστερη ως πολύ αλμυρή. Από άλλους πάλι αποφεύγεται λόγω του φόβου μήπως το πνεύμα του λευκού βλάψει τον εσθίοντα.
Στα κανιβαλικά γεύματα λάμβαναν μέρος και οι γυναίκες. Σε ορισμένους όμως λαούς απέκλειαν στις γυναίκες, τα παιδιά και τον πολύ λαό το δικαίωμα να δοκιμάσουν το ανθρώπινο έδεσμα, που προοριζόταν κυρίως για τους επισήμους, στους οποίους, ανάλογα με την ιεραρχική τους τάξη, διανέμονταν και οι εκλεκτότερες μερίδες του ανθρώπινου σφαγίου. Συνήθως τα μάτια αποτελούσαν εκλεκτό και τιμητικό μερίδιο που προοριζόταν για τον αρχηγό.
